Świadomość fonologiczna to wstępny warunek postępów w nauce czytania i pisania, który umożliwia dzieciom koncentrację uwagi na różnych właściwościach języka.
- Dziecko, które uczy się czytać, odkrywa najpierw zasadę, że każdej literze odpowiada głoska, i na podstawie przyswojonych skojarzeń „głoska” – litera wykorzystuje tę wiedzę w „odcyfrowywaniu” wyrazów. Na tym etapie przy pisaniu popełnia dużo błędów, gdyż zapis jest fonologiczny.
- Dopiero po odkryciu drugiej zasady, że zasada pierwsza nie obowiązuje zawsze, gdyż są głoski oznaczone przez dwie (cz, sz, ci), a nawet trzy litery (drz, dzi), będzie mogło poprawnie czytać i pisać wyrazy zawierające, obok tzw. głosek międzynarodowych, głoski typowe dla naszego języka.
- Aby nauczyć się czytać i pisać, dziecko musi nabrać biegłości w zamiennym stosowaniu liter
i odpowiadających im głosek. Nabycie tych umiejętności wymaga celowego nauczania. - Wyniki wieloletnich badań wskazują, że dzieci, które przed rozpoczęciem nauki czytania osiągają wyższy poziom świadomości fonologicznej, robią szybsze postępy w nauce czytania i pisania niż dzieci o niższym poziomie świadomości fonologicznej.
- Świadomość fonologiczna traktowana jest zatem jako lepszy wskaźnik postępów w nauce czytania
i pisania niż: poziom inteligencji, zasób słownictwa, rozumienie słuchanych tekstów.
Na podstawie:
Pracy zbiorowej pod red. A. Maurer „Dźwięki mowy” – program kształtowania świadomości fonologicznej dla dzieci przedszkolnych i szkolnych”, wyd. Impuls 2002
Tekst Opracowała: p. J. Dąbecka
