- Obiekt: Tadź Mahal
Miejscowość: Agra
Państwo: Indie
Mauzoleum wzniesione przez Szahdżahana z dynastii Wielkich Mogołów, na pamiątkę przedwcześnie zmarłej, ukochanej żony Mumtaz Mahal. Obiekt bywa nazywany „świątynią miłości”
Obiekt wpisany w 1983 roku na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
- Obiekt: Al.- Chazna (Skarbiec Faraona)
Miejscowość: Petra
Państwo: Jordania
Al-Chazna (arab.) zwana przez Beduinów Skarbcem Faraona – wykuta w skale piętrowa budowla powstała w I-II w. n.e. Fasada budowli ma wysokość ponad 40 m oraz szerokość 25 m. Wykuta z różowego piaskowca, w ciągu dnia przybiera wraz z pozornym ruchem Słońca po niebie różne odcienie. Budowla pojawiła się w filmie Indiana Jones i ostatnia krucjata jako miejsce ukrycia Świętego Graala.
Obiekt wpisany w 1985 roku na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
- Obiekt: Angkor Wat („Miasto/Stolica Świątyń”)
Miejscowość: Siĕm Réab
Państwo: Kambodża
Angkor Wat oznacza „Miasto Świątynne” lub „Miasto Świątyń” w języku khmerskim. Na terenie Azji płd.- wsch. słowa Angkor i Wat razem oznaczają „Świątynia Miejska”.
To kompleks świątynny w Kambodży, jest największym zabytkiem religijnym na świecie, na terenie o powierzchni 162,6 ha. Pierwotnie zbudowany jako świątynia hinduska, poświęcony bogu Wisznu dla Imperium Khmerów, pod koniec XII wieku stopniowo przekształcił się w świątynię buddyjską. Zbudowany przez króla Khmerów Suryavarmana II na początku XII wieku w Yaśodharapura, stolica Imperium Khmerów, jako jego państwowa świątynia i ewentualne mauzoleum. Zrywając z tradycją poprzednich królów Shaiva, zamiast tego Angkor Wat został poświęcony Wisznu. Świątynia jest na szczycie wysokiego klasycznego stylu architektury khmerskiej. Stał się symbolem Kambodży, widnieje na fladze narodowej i jest główną atrakcją kraju dla odwiedzających.
Obiekt wpisany w 1992r. na listę światowego dziedzictwa kultury UNESCO.
- Obiekt: Świątynia Nieba, (Ołtarz Nieba, Cesarski Ołtarz Ofiarny, Tian Tan)
Miejscowość: Pekin
Państwo: Chiny
Kompleks sakralnych budowli taoistycznych w południowo-wschodniej części centralnego Pekinu, w Chinach. Kompleks był odwiedzany przez cesarzy Chin z dynastii Ming i Qing w czasie corocznych ceremonii, w czasie których modlono się do Nieba o obfite plony rolne.
Cesarz Chin uważany był za Syna Niebios, a także pośrednika pomiędzy Niebem i Ziemią. Co rok, w okresie zimowego przesilenia, monarcha odprawiał na terenie Świątyni Nieba modły o urodzaj w nadchodzącym roku. Po trzech dniach oczyszczającego postu cesarz przybywał wraz z dworem w najkrótszy dzień roku do kompleksu świątynnego. Oddawał się medytacji w Cesarskim Sklepieniu Nieba jednocześnie zasięgając rad bogów w sprawach państwa. Na noc udawał się do Pawilonu modlitwy o Urodzaj, a następnego dnia składał ofiary ze zwierząt pod Tronem Nieba na Okrągłym Ołtarzu.
Mieszkańcy Pekinu nie mieli prawa uczestniczyć w obrzędzie. Nie mogli nawet obserwować poprzedzającej go procesji dworu cesarskiego z Zakazanego Miasta do kompleksu świątynnego. Na czas jej przejścia musieli zamknąć się w domach, zaryglować okna i zachować milczenie.
Obiekt wpisany w 1998 roku na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
- Obiekt: Brama torii chramu Itsukushima-jinja
Miejscowość: Hatsukaichi
Państwo: Japonia
Cały kompleks świątyni znajduje się na wyspie Itsukushima potocznie znanej jako Miyajima w mieście Hatsukaichi (prefektura Hiroshima w Japonii). Część budynków i przedmiotów została uznana przez rząd japoński za skarby narodowe.
Chram wywodzi swoje początki z VI wieku, a w obecnej formie istnieje od 1168, dzięki funduszom dostarczonym przez wodza Kiyomori Taira. Konstrukcja świątyni, opierająca się na pomostach zbudowanych nad zatoką, wiąże się z dawnym statusem wyspy jako świętej ziemi. W dawnych czasach przeciętni ludzie nie mogli postawić stopy na wyspie. Przybywali łodzią, przepływając pod bramą, która wydawała się pływać.
Efektowna brama torii chramu Itsukushima jest jedną z największych atrakcji turystycznych Japonii.
Obiekt wpisany w 1996 roku na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
- Obiekt: Cytadela i twierdza (Naryn Kala, Twierdza Sasanidów) zabytkowy zespół miejski oraz zabudowania twierdzy
Miejscowość: Derbent
Państwo: Rosja
Twierdza Derbent – chroniła północną granicę perskiego państwa dynastii Sasanidów, którego obszary rozciągały się zarówno na wschód, jak i na zachód od Morza Kaspijskiego. Znajdowała się pod panowaniem perskim od VI w. p.n.e. Do IV w. n.e. stanowiła część Albanii Kaukaskiej, satrapii
imperium perskich Achemenidów.
Fortyfikacje, wzniesione z kamiennych bloków, składają się z dwóch równoległych względem siebie pierścieni murów. Tworzą w ten sposób nieprzekraczalną barierę, która ciągnie się od wybrzeża Morza Kaspijskiego aż do gór. W obrębie murów w okresie średniowiecza powstały zabudowania miejskie Derbentu. Derbent uchodzi za najstarsze miasto w Rosji. Źródła historyczne potwierdzają jego istnienie już w VIII w. p.n.e. Nazwa miasta pochodzi z perskiego (Darband), oznaczającego „zamknięte wrota”. Po wybudowaniu murów miasto broniło północnych granic Persji
Twierdza w Derbencie często bywa identyfikowana jako legendarne Bramy Aleksandra – twierdza, którą rzekomo miał wznieść Aleksander Macedoński, aby strzegła północnej granicy jego imperium przed najazdami barbarzyńców. W rzeczywistości w czasie swojej kampanii wojennej Aleksander nie zatrzymał się na przesmyku pomiędzy Kaukazem a brzegiem morza, aby go ufortyfikować. Nazwa „Kaspijskich Bram” prawdopodobnie odnosi się jedynie do przełęczy, nie zaś do wybudowanej w jej miejscu fortecy.
Obiekt wpisany w 2003 roku na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
- Obiekt: zespół zabytkowy w Jerozolimie wraz z murami obronnymi, Stare Miasto, Kopula na Skale
Miejscowość: Jerozolima
Państwo: Izrael
Stare Miasto– obszar o powierzchni 0,9 km² w obrębie współczesnej Jerozolimy. Do 1860 teren ten stanowił całe miasto Jerozolimę. Stare Miasto ma tereny o kluczowym znaczeniu religijnym dla chrześcijaństwa, judaizmu i islamu: Wzgórze Świątynne z Kopułą na Skale, meczetem Al-Aksa i Murem Zachodnim, oraz bazylika Grobu Świętego i wiele innych.
Tradycja dzieli Stare Miasto na cztery dzielnice, pomimo że ich nazwy były używane tylko w XIX wieku. Współcześnie Stare Miasto dzieli się na dzielnice: muzułmańską, chrześcijańską, żydowską i ormiańską.
Stare Miasto jest otoczone murami obronnymi, które mają długość 4,5 km i są wzmocnione 35 basztami oraz cytadelą. W okresie Królestwa Jerozolimskiego mury miejskie miały cztery bramy, po jednej z każdej strony. W XVI wieku Sulejman I Wspaniały odbudował mury miejskie, które od tego momentu miały jedenaście bram. Obecnie tylko siedem z nich jest otwartych (Damasceńska, Nowa, Jafy, Dawida, Gnojna, Lwia i Heroda). Ósma, zwana Złotą, pozostaje zamurowaną od czasów Sulejmana.
Kopuła na Skale – jedno z najważniejszych muzułmańskich sanktuariów, położone na Wzgórzu Świątynnym w Jerozolimie. Budowla ta jest czasami błędnie zwana meczetem Omara. Nie jest to meczet, ale rodzaj pomnika. Oprawa dla świętej skały, by podkreślić jej znaczenie.
Wznosi się na środku prawie kwadratowej platformy o wysokości 3 m, na którą wchodzi się z czterech stron po ośmiu schodach. Na kopule wykaligrafowano koraniczną surę Al-Ichlas.
Podczas chrześcijańskiego panowania w Jerozolimie (1099-1187 i 1229- 1244) Kopuła na Skale służyła jako kościół.
Obiekt wpisany w 1981 roku na listę światowego dziedzictwa UNESCO od 1981r. Obecnie jest to obiekt w zagrożeniu.
Wpis opracowała: p. U. Ryś-Sowińska
