Rozwój mowy człowieka zaczyna się już w okresie prenatalnym (w czasie ciąży) a kończy około 6 roku życia, dlatego bardzo ważne jest umiejętne stymulowanie rozwoju mowy dziecka przez rodziców i najbliższe otoczenie. Środowisko ma niezwykle istotny wpływ na dorastanie małego człowieka, z tego względu to głównie ojciec i matka wiodą prym w jego kształtowaniu.
Uwaga!
Nie wszystkie ćwiczenia są wskazane dla każdego dziecka, np. pod żadnym pozorem nie należy ćwiczyć z dzieckiem wyciągania języka na zewnątrz, gdy ma problem z utrzymaniem języka w jamie ustnej lub wypycha język między zęby. Z tego względu należy udać się do ortodonty, aby stwierdził czy dziecko ma prawidłowy zgryz, a następnie do logopedy, by zalecił odpowiednie ćwiczenia.
Poniżej przedstawiam przykładowe, „bezpieczne” ćwiczenia”, które z pewnością przyczynią się do podniesienia sprawności językowej dziecka.
ĆWICZENIA ODDECHOWE:
- ZIEWANIE- dziecko otwiera usta jak do ziewania, symuluje ziewanie. Ćwiczenie należy powtórzyć kilka razy.
- PUSZCZANIE BANIEK MYDLANYCH – dziecko stara się zrobić jak największą i jak najdokładniejszą bańkę. Ćwiczenie należy powtórzyć kilka razy.
- DMUCHANIE W PIŁECZKĘ – dziecko dmucha w piłeczkę znajdującą się na stole, nie pozwalając jej sturlać się na podłogę.
- NADMUCHIWANIE BALONU –dziecko wolno nadmuchuje balon, zwracając uwagę na prawidłowy oddech.
- ZDMUCHIWANIE PŁOMIENIA ŚWIECY – stawiamy święcę najpierw w odległości około kilkudziesięciu centymetrów od dziecka, które próbuje zdmuchnąć płomień świecy. Później przesuwamy świecę, ponownie zapalamy płomień i dziecko powtarza czynność zdmuchiwania.
ĆWICZENIA WARG:
- WCIĄGANIE POLICZKÓW DO JAMY USTNEJ – dziecko wciąga policzki, zasysa je z całej siły oraz stara się jak najdłużej utrzymać uzyskaną minę. Ćwiczenie należy powtarzać co najmniej 5 razy.
- PARSKANIE –dziecko parska jakby naśladowało odgłos konia. Układa luźno wargi i wydobywa powietrze z ust tak, aby wargi delikatnie drgały pod wpływem powietrza. Ćwiczenie powtarzamy kilka razy.
- CMOKANIE – dziecko układa usta w „dziobek”, jak do pocałunku, a następnie bardzo głośno cmoka wargami. Ćwiczenie powtarzamy kilka razy.
- PUKANIE WARGAMI – dziecko głośno i energicznie puka wargami, wydobywając przy tym charakterystyczny dźwięk. Ćwiczenie powtarzamy wielokrotnie.
- MLASKANIE – dziecko głośno mlaska wargami (otwiera przy tym i zamyka usta, a jego język przywiera i odrywa się od podniebienia twardego). Ćwiczenie powtarzamy co najmniej 5 razy.
- NADYMANIE POLICZKÓW – dziecko nabiera powietrze w usta i wypełnia nim policzki, tworząc tzw. Balon. Ćwiczenie należy powtórzyć 5 razy.
- NAPRZEMIENNE ZAKŁĄDANIE WARG NA SIEBIE – dziecko zakłada na zmianę górną Wargina dolną, a dolną wargę na górną, nie pomagając sobie przy tym rękami. Ćwiczenie należy powtórzyć kilka razy.
- ZSUWANIE I ROZSUWANIE WARG PRZY ZACIŚNIĘTYCH USTACH – dziecko zaciska usta i próbuje jak najbardziej rozsunąć wargi, a następnie zsunąć je, tworząc na przemian „sztuczny uśmiech” i „dziobek”. Ćwiczenie powtarzamy kilka razy.
ĆWICZENIA JĘZYKA
- LICZENIE ZĘBÓW – dziecko dotyka czubkiem języka kolejnych zębów, górnych i dolnych, jeden po drugim, mając otwartą buzię.
- UNOSZENIE CZUBKA JĘZYKA DO WAŁKA DZIĄSŁOWEGO (ZA GÓRNE ZĘBY) –dziecko dotyka górną częścią języka miejsca między górnymi jedynkami a podniebieniem twardym.
- KLĄSKANIE – dziecko kląska językiem, czyli odbija energicznie całą powierzchną języka między podniebieniem twardym a żuchwą. Ćwiczenie powtarzamy 20 razy, zwracamy uwagę na dokładność wykonania.
- WYPYCHANIE CZUBKIEM JĘZYKA POLICZKÓW – dziecko wypycha językiem kolejno oba policzki. Ćwiczenie powtarzamy 5 razy.
- RYSOWANIE JĘZYKIEM SZLACZKÓW PO PODNIEBIENIU – dziecko czubkiem języka rysuje różne wzory po podniebieniu, np. kółka, kreski, trójkąty.
- COFANIE CZUBKA JĘZYKA OD GÓRNYCH ZEBÓW WZDŁUŻ PODNIEBIENIA – dziecko przesuwa język wzdłuż podniebienia, kierując go od górnych zębów ku podniebieniu miękkiemu, przy otwartej buzi. Ćwiczenie powtarzamy 10 razy.
- WSUWANIE CZUBKA JĘZYKA POD DOLNĄ I GÓRNĄ WARGĘ – dziecko zamyka usta, a następnie wypycha czubkiem języka górną, a później dolną wargę. Ćwiczenie należy wykonywać kilkakrotnie.
Tekst opracowała: p. J. Dąbecka
